“Wiedza jest drugim słońcem dla ludzi” – Platon
Poniedziałek – piątek
(27.02.2023 – 03.03.2023)
Po niedzielnym zwiedzaniu Malagi obudziłyśmy się wypoczęte i podekscytowane nowymi zadaniami, które na nas czekały. Od poniedziałku do piątku, w godzinach od ok. 9:00 do 14:30, czekało na nas zaplanowane szkolenie: “Nauczyciel jako trener, mentor, coach”. Stanowimy zespół doświadczonych nauczycielek, z wieloletnim stażem pracy, nie znaczy to jednak, że nie potrzebujemy dokształcania. Ciągła nauka jest kluczowa dla naszego zawodu i nie chodzi tu tylko o nadążanie za reformami edukacji, zapoznanie się z nowymi zasadami egzaminów maturalnych. Szkolenie odpowiadało naszym aktualnym potrzebom i dobrze wpisało się we współczesne trendy w edukacji.
Podjęte w tygodniu tematy warsztatów ogniskowały się wokół zagadnień:
- Role współczesnego nauczyciela.
- Model dynamicznej nauki K. Vopela
- Coaching i mentoring
- Mój cel – SMART
- Strategia Kurta Vonneguta
- Struktura informacji zwrotnej
- Typy osobowości
- Emocje
Role, w które wchodzą nauczyciele i nauczycielki, są oczywiście różne, to nie tylko edukator/edukatorka swojego przedmiotu, bywa, że to także przyjaciel, rodzic, psycholog. Towarzyszy temu nierzadko psychologiczna trudność roli.
Przy edukowaniu siebie i innych watro mieć w pamięci model dynamicznej nauki K. Vopela, czyli:
- mieć odprężoną uwagę, być w stanie koncentracji i swobody, nie czuć strachu przed oceną,
- zanurzyć się/innych w kompleksowych doświadczeniach, korzystać swobodnie z własnych i cudzych doświadczeń, doświadczać własnej intuicji i kreatywności, dzielić się tym z innymi,
- aktywnie oceniać swoje doświadczenia, uświadamiać sobie, co już osiągnęliśmy/osiągnęłyśmy i czego chcemy uczyć się w przyszłości.
Współczesny świat stawia przed nami zadania bycia trenerem, coachem, mentorem, należy więc:
- pomagać w uczeniu, nie uczyć z gotowymi rozwiązaniami,
- wzmacniać motywację i odstępować od koncentracji na popełnianych błędach,
- dostrzegać przyszłe możliwości,
- długotrwale współpracować z młodym człowiekiem, wspierać jego rozwój, obserwować przyrost kompetencji potrzebnych do realizacji zadania.
Ważne jest przy tym, by nauczyciele i nauczycielki potrafili najpierw sami dobrze formułować CELE, mieli świadomość, że muszą one być sprecyzowane, mierzalne, ambitne, realne i terminowe (kryteria SMART). Poza tym dobrze jest zastosować dodatkowe kryteria – swój cel pozytywnie sformułować i popracować nad własną sprawczością, w czym pomaga z kolei strategia Kurta Vonneguta (amerykański pisarz, Kurt Vonnegut, miał zwyczaj rozpoczynania pisania swoich książek od zaplanowania zakończenia, potem dopiero tworzył ze szczegółami, niejako od końca, fabułę. My także powinniśmy zaczynać realizację naszych celów z wizją ich końca, a potem cofać się, by analizować poszczególne etapy).
Niezwykle istotna w procesie nauczania jest informacja zwrotna i jej struktura. Ćwiczenia w przekazywaniu jej nie zawsze przebiegały łatwo, co nam tylko uświadomiło po raz kolejny, że cały czas i my się uczymy. Pomocna w tym była “zasada SPINKA”, czyli:
S – SPRECYZUJ (odnoś się do faktów i kontroluj własne emocje)
P – POZYTYWY (zaczynaj od pozytywnych informacji)
I – I ( wyeliminuj spójnik “ale”, zamiast niego lepiej mów: “to, co mnie się nie podobało”)
N – NEGATYWY (wskaż maksymalnie trzy negatywy, nad większą ilością nie da się pracować jednocześnie)
K – KONSEKWENCJE (wskaż konsekwencje negatywnych zachowań, mów: “efekt był taki, że…”)
A – ALTERNATYWY (zaproponuj lepszy sposób wykonania zadania, mów: “proponuję..”)
Ważnymi i niezwykle ciekawymi dla nas były kończące tydzień warsztaty z typów osobowości i emocji. Korzystałyśmy z wykresów i tabel, zaznaczałyśmy punkty w czterech kwadratach nazwanych: “Ekspresywny, kolor żółty”, “Przyjaciel, kolor zielony”, “Przywódca, kolor czerwony”, “Analityk, kolor niebieski”, cały czas balansując między emocjami i logiką. Po wypełnieniu zadania, zanim podzieliłyśmy się efektami, nasza prowadząca zajęcia psycholog powiedziała, kto według niej ma przewagę np. cechy emocjonalnej i ekspresywnej ekstrawertyczki (żółty), a kto jest raczej zamkniętą analityczką (niebieski) – i wcale nie zawsze była to matematyczka.
To ćwiczenie tylko uświadomiło nam po raz kolejny, jak łatwo ulegamy stereotypom i jak jesteśmy bardzo zróżnicowanym emocjonalnie i osobowościowo gronem, mamy inne cechy charakteru, metody pracy i poziom otwartości. W tym tkwi oczywiście siła. Bardzo ważne jest, by na co dzień o tym pamiętać i przełożyć tę wiedzę na działania związane także z naszymi zespołami klasowymi.
Wiedza psychologiczna, przekazana przez coacha i z zawodu psycholożkę, p. Annę Łuszcz, okazała się cenna i potrzebna, szczególnie w czasach, w których wszystko tak szybko się zmienia, a na nauczycielach i nauczycielkach spoczywa duża odpowiedzialność za rozwój młodego człowieka. Warsztaty pozwoliły nie tylko po raz kolejny poczuć, że jesteśmy zróżnicowanym osobowościowo zespołem, ale też przyjrzeć się własnym zasobom i brakom.
Oprac.: Beata Stypczyńska
